α) στο 67ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης (ένσημα), και β) στο 62ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 ημέρες είναι σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων», και γ) 1.000 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης στα «βαρέα», τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση για τους παλαιούς ασφαλισμένους και 3.375 ημέρες σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων» για τους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1η/1/1993).

Η βασική προϋπόθεση είναι, κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος των ασφαλισμένων, να υπολείπονται μέχρι πέντε χρόνια προκειμένου να θεμελιώσουν το δικαίωμα αυτό. Η καταβολή των εισφορών τους βαρύνει τον κλάδο του ΟΑΕΔ με την επωνυμία ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την Aπασχόληση και την Eπαγγελματική κατάρτιση». Αυτά επισημαίνονται σε νέο διευκρινιστικό έγγραφο του ΕΦΚΑ, του τομέα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με το οποίο παρέχονται διευκρινιστικές οδηγίες για όσους είναι άνεργοι και ασφαλίζονται προαιρετικά με στόχο να θεμελιώσουν το δικαίωμα για να λάβουν πλήρη σύνταξη.

Το έγγραφο παρέχει οδηγίες, επειδή ειδικά για αυτή την κατηγορία των ασφαλισμένων, υπάρχουν νόμοι διαφορετικών χρονικών περιόδων που αρχίζουν από το έτος 2000 και φθάνουν μέχρι τον νόμο Κατρούγκαλου, τον 4387/2016.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, «θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος» σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει ταυτόχρονα και τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται για τη σύνταξη ανάλογα με τον φορέα του και την ηλικία που απαιτείται. Από την ημέρα που θα έχει ο ασφαλισμένος και τις δύο αυτές προϋποθέσεις, μπορεί να ζητήσει με αίτηση συνταξιοδότησης να λάβει τη σύνταξή του.

Σύμφωνα με το έγγραφο της διεύθυνσης ασφάλισης του τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μετά την ψήφιση του Ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και δεδομένων των αλλαγών που έχουν επέλθει -μεταξύ άλλων- στα όρια ηλικίας που απαιτούνται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης, τα όρια ηλικίας που πρέπει να έχουν συμπληρώσει οι ασφαλισμένοι, άνδρες και γυναίκες, προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000 είναι:

3. Κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση να μην είναι ανάπηροι, δηλαδή να μην έχουν ασφαλιστική αναπηρία άνω του 67%.

4. Ο υπολειπόμενος χρόνος για τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια (1.500 ήμερες).

* Χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί και στην ασφάλιση άλλου ασφαλιστικού φορέα, αρκεί να είναι το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ο τελευταίος φορέας.

Η ασφάλιση μπορεί να γίνει είτε στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είτε στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση με τις ίδιες διατάξεις και στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Όμως, εάν τυχόν συμπληρωθεί ο αριθμός ημερών ασφάλισης ο απαραίτητος στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, είναι δυνατή η συνέχιση της προαιρετικής ασφάλισης μόνο στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ μέχρι τη συμπλήρωση και σ’ αυτόν του υπολειπόμενου χρόνου. Σε περίπτωση που έχει υπάρξει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός οργανισμούς επικουρικής ασφάλισης, προαιρετική με τις παρούσες διατάξεις είναι δυνατή μόνο σε έναν φορέα. Για να είναι δε το τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ αρμόδιος φορέας, πρέπει να είναι και τελευταίος. Προαιρετική ασφάλιση στον κλάδο βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων δεν είναι επιτρεπτή.

Οι εισφορές βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση». Βάση υπολογισμού των εισφορών είναι η ασφαλιστική κλάση στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος κατά την υποβολή της αίτησης, με βάση τις αποδοχές της ημέρας διακοπής της εργασίας του, προσαυξημένες με την αναλογία Δ.Π. ή Δ.Χ. και Ε.Α. Η κλάση κατάταξης δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη της κλάσης στην οποία εμπίπτει κάθε φορά το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη. Ειδικά για τους «νέους» ασφαλισμένους, δηλαδή τα πρόσωπα που υπήχθησαν στην ασφάλιση μετά την 1η/1/93, βάση υπολογισμού των εισφορών είναι ο μέσος όρος του μισθού του τελευταίου έτους πριν από τη διακοπή της υποχρεωτικής ασφάλισης.

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση αναστολής λόγω ανάληψης εργασίας, δεν απαιτείται παρέλευση νέου 12μήνου ανεργίας, αλλά μετά τη διακοπή της εργασίας συνεχίζεται η προαιρετική ασφάλιση.

Η υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση γίνεται με αίτηση του ανέργου στο υποκατάστημα του ΙΚΑ του τόπου κατοικίας του, ενώ τα έγγραφα που χρειάζονται είναι: